ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

(με απαντήσεις)

 ΘΕΜΑ A

 Να γράψτε στην κόλλα σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση:

Α1. Ένα από τα κοινά χαρακτηριστικά των Πρωτευόντων είναι: 

α. τα κοντά άκρα.

β. η στερεοσκοπική όραση.

γ. η ημιόρθια στάση.

δ. η ασπρόμαυρη όραση.

 A2. Αυτότροφοι οργανισμοί είναι

α. οι ποντικοί.

β. τα φύκη.

γ. οι άνθρωποι.

δ. τα φυτοφάγα ζώα.

 A3. Μέσα στο πρωτεϊνικό καψίδιο του HIV  περιέχονται

α. DNA και αντίστροφη μεταγραφάση.

β. RNA και αντίστροφη μεταγραφάση.

γ. DNA και RNA.

δ. DNA και διάφορα ένζυμα.

 A4. Ο ευτροφισμός των υδάτων μιας λίμνης οφείλεται  

α. στα ραδιενεργά απόβλητα των πυρηνικών εργοστασίων.

β. στην διαρροή πετρελαίου.

γ. σε λύματα που περιέχουν αζωτούχα και φωσφορικά άλατα.

δ. στα βαρέα μέταλλα των αποβλήτων της βιομηχανίας.

 Α5. Ποια από τις παρακάτω κατηγορίες ουσιών δεν ανήκουν στα ναρκωτικά;

α. Μεθαδόνη.

β. Μορφίνη.

γ. LSD.

δ. Βαρβιτουρικά.

 Απάντηση: Α1.β, Α2.β, Α3.β, Α4.γ, Α5.δ

ΘΕΜΑ B

B1. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ερημικού οικοσυστήματος; (επιγραμματικά)

Απάντηση: Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ερημικού οικοσυστήματος είναι άγονα εδάφη, μικρή παραγωγικότητα και μικρή βιομάζα.

B2. Αποδώστε τον ορισμό της ρύπανσης και αναφέρατε τις σημαντικότερες κατηγορίες ρύπων που γνωρίζετε.

Απάντηση: Ρύπανση είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. Στους ρύπους ανήκουν συγκεκριμένες χημικές ουσίες και διάφορες μορφές ενέργειας όπως η θερμότητα, ο ήχος και οι ακτινοβολίες.

ΘΕΜΑ Γ

Γ1. Ποια είναι η σειρά εξέλιξης του ανθρώπου από την πρωτόγονη προς την σύγχρονη μορφή; Στον παρακάτω πίνακα δίνονται οι μορφές εξέλιξης που πρέπει να κατατάξετε με την σειρά που ζητείται:

Homo sapiens neanderthalensis, Homo habilis, Homo sapiens sapiens, Homo erectus, Αυστραλοπίθηκος

Απάντηση: Αυστραλοπίθηκος → Homo habilis → Homo erectus → Homo sapiens neanderthalensis → Homo sapiens sapiens

Γ2. Να τοποθετήσετε το σύμβολο + στα ορθογώνια στα οποία πιστεύετε ότι υπάρχει αντιστοίχιση ανάμεσα στους όρους της κατακόρυφης και της οριζόντιας στήλης και – εκεί που δεν υπάρχει αντιστοίχιση (μεταφέρετε στην κόλλα σας συμπληρωμένο τον πίνακα).

Απάντηση:

ΘΕΜΑ Δ

Στην διπλανή εικόνα παρουσιάζονται οι τροφικές σχέσεις (τροφικό πλέγμα) σε ένα υποτιθέμενο οικοσύστημα. Με βάση αυτό να απαντήσετε τις παρακάτω ερωτήσεις που ακλουθούν και να τις αιτιολογήσετε πλήρως.

Δ1. Ποια από τις έννοιες, η τροφική αλυσίδα ή το τροφικό πλέγμα, είναι πλησιέστερη προς την πραγματικότητα που υπάρχει στα φυσικά οικοσυστήματα και γιατί;

Απάντηση: Στην πραγματικότητα οι τροφικές σχέσεις μεταξύ των οργανισμών είναι πολύπλοκες. Αν θέλαμε να τις απεικονίσουμε πιο ρεαλιστικά, θα καταφεύγαμε στη δημιουργία ενός δικτύου (τροφικό πλέγμα) με το οποίο θα δηλώνονταν οι διαφορετικές πηγές από τις οποίες τρέφεται κάθε οργανισμός σε ένα συγκεκριμένο οικοσύστημα.

Δ2. Ποιες και πόσες διαφορετικές τροφικές αλυσίδες διαπιστώνετε ότι υπάρχουν στο οικοσύστημα; (Να καταγραφούν όλες οι τροφικές αλυσίδες).                                   

Απάντηση:

Πεύκο → μελίγκρα → δρυοκολάπτης → κουκουβάγια

Πεύκο → κάμπια → κότσυφας → κουκουβάγια

Βελανιδιά → κάμπια → κότσυφας → κουκουβάγια

Βελανιδιά → ποντικός → κουκουβάγια

Βελανιδιά → ποντικός → φίδι

Ποώδη φυτά → κάμπια → κότσυφας → κουκουβάγια

Ποώδη φυτά → σαλιγκάρια → κότσυφας → κουκουβάγια

Ποώδη φυτά → ποντικός → κουκουβάγια

Ποώδη φυτά → ποντικός → φίδι

Ποώδη φυτά → πεταλούδα → κότσυφας → κουκουβάγια

Ποώδη φυτά → πεταλούδα → βάτραχος → φίδι

Συνολικά 11 τροφικές αλυσίδες.

Δ3. Ποιοι από τους οργανισμούς του οικοσυστήματος συμπεριφέρονται ταυτόχρονα και ως καταναλωτής 3ης και ως καταναλωτής 2ης τάξης; Ποιος οργανισμός είναι η τροφή του σε κάθε περίπτωση;

Απάντηση: Η κουκουβάγια ως καταναλωτής 2ης τάξης στην αλυσίδα: Βελανιδιά → ποντικός → κουκουβάγια και ως καταναλωτής 3ης τάξης στην αλυσίδα: Ποώδη φυτά → σαλιγκάρια → κότσυφας → κουκουβάγια. Επίσης και το φίδι ως καταναλωτής 2ης τάξης στην αλυσίδα: Βελανιδιά → ποντικός → φίδι και ως καταναλωτής 3ης τάξης στην αλυσίδα: Ποώδη φυτά → πεταλούδα → βάτραχος → φίδι.

Δ4. Αν εξαφανιστεί ο πληθυσμός της πεταλούδας ξαφνικά, ποιοι οργανισμοί θα επηρεαστούν τροφικά και γιατί; Εξηγείστε σύντομα.

Απάντηση: Θα εξαφανιστεί ο βάτραχος γιατί στηρίζεται αποκλειστικά και τροφικά στην πεταλούδα και θα μειωθεί αισθητά ο πληθυσμός των φιδιών εφόσον θα εξαφανιστεί ο πληθυσμός των βατράχων.

Δρ. Δημήτριος Χ. Λάζαρης

Μεταδιδακτορικός ερευνητής Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος
και Φυσικών Πόρων

Βιολόγος – Ιχθυολόγος